Tlemcen - Langues et dialectes

Etude morphologique et sémantique des toponymes dans deux régions : Bejaia et Tlemcen.


Etude morphologique et sémantique des toponymes dans deux régions : Bejaia et Tlemcen.
Auteur
SEMOUM, SAMY
AYAD, HICHAM
Metadata
Afficher la notice complète
Di tudert-nneɣ, yal taɣawsa, yal adeg s yisem-is, yal isem s unamek-is ayen yeǧǧan ismawen
si zman aqdim ttnadin ad d-skeflen lmaɛna aḥiqi n yismawen-agi d wayen id ten-icudden d
tmettii d ten-isman.
Deg ukatay-nneɣ newwi-d awal ɣef wayen iccuden ɣer yismawen n yidgan, deg tezrawtnneɣ llan sin yeḥricen, ayen yeɛnen tazrawt talɣawit akk tazrawt tasnamkit, akken ad nejmeɛ
amud nerza ɣer tam n temnaḍin (dergina, xerraṭa) di Bgayet akk (benibusaɛid, benisnus,
beniwarsus, benibeḥdel) di Tlemsen, anda id-nufa azal 243n yismawen.
Tasnadegt s umata deg umawal n tesnalsit « d tin iccuden ɣer tasnalsit tettbegin-d laṣel n
yisem n wadeg d wasaɣ n tutlayt n tmurt.»
Iwakken ad nexdem tazrawt n yismawen n yidgan nebda-tt s tmukrist : amek tella tusdda n
yismawen n yidgan di temnaḍin(dergina, xerraṭta) di bgayet akk (benibusaɛid, benisnus, beni
warsus, ben ibeḥdel) di tlemsen, akked asaɣ yellan gar-asen, ama deg umagrad d umcabi yella
gar ismawen id negmer ama dayen yeɛnan deg unamek akk talɣa.
1-Ixef amenzu : tazrawt talɣawit :
Deg uḥric a, newwid awal ɣef tazrawt talɣawit, anda id-nefka tabadut-ines, sin akin nemeslad ɣef yisem s umata, nefka-d tabadut-ines, daɣen nesfahm-d timackutin n yisem anda id- nufa
kraḍ (tawsit, amḍan, addad) daɣen nemesla-d ɣef usuddim, assudes, akked ireṭṭalen.
1-A- TAWSIT: s umata isem di tmaziɣt yesɛa snat n tawsatin (amalay, unti)
● Amalay : amalay i beddu s tiɣra : a, i, u
Amedya :
A → annar
I → iɣzer
U → umqibal
●Unti : isem unti s umata yettased s tmerna n ″t″ deg tazwara akk tagara n yisem amalay.
Amedya :
Isemamalay Isemunti
Afalu Tafalut
Asif Tasift. Llan kra n yismawen n unti ursɛin ara ″t″ di tagara.
Amedya : tagga, tafasra, tizi.
2-B-Amḍan : s umata isem di tmaziɣt yesɛa sin n yimḍanen (asuf, asget).
Deg wamud –nneɣ aṭas n yismawen ibedun s tiɣra(a) deg wasuf tuɣalen (i) deg asget.
Amedya :
Asuf Asget
Afalu Ifula
Asif Isafen
Aɛṭil Iɛeṭlan
-tiɣri (i) deg wasuf ur tettbedil ara deg wesget.
Amedya :
Asuf Asget
Iɣil Iɣalen
Iɣzer Iɣzran
-tiɣri (u) deg wasuf tettɣimi d (u) deg usget.
Amedya : uftis →uftisen
3-C- Addad : s umata isem di tmaziɣt yesɛa sin waddaden(ilelli, umaruz).
c-1- addad ilelli : d talɣa tamagnut n yisem i deg ur yuriz ara ɣerkra n wawaln niḍen s ususru.
Amedya : afalu, annar, asif.C-2-a addad amaruz : d talɣa n yisem yurzen s ususru ɣer wawal i yeḍfer.s umata, yettili
ubeddel di teɣri tamezwarut, maca, tikwal, ur d-yettili ara ubeddel.
Amedya :
Addadilelli Addadamaruz
Aracuc Uracuc
Amdun Wemdun
Afalu Ufalu
4-ismawen isuddisen :
●inawen n useddes :
a- Asuddes s usenṭeḍ n yiferdisen :
amedya :isem+isem→ sedileḥsen
-uzwir+isem : bu+isem
Amedya : buzeṭaṭ→zuṭaṭ d isem, bu d azwir
b- asuddes s usdukel n yiferdisen :
amedya :- isem + isem→iɣiluzrar
-isem + arbib→ afaluuzegaɣ, adraramellal.
-isem + n +isem→ tala n tegra.
-isem +isem + isem→iɣillḥajbrahim.
-at + isem → atmerɛi, ataɛmer.
5-ismawen isuddimen :
Asuddem d asuffeɣ n wawal seg wawaln niḍen, awal i d-yett usuddemen d awal asuddim,
yettili d isem, d amyag.
5-a-inawen n ussudem :
●asuddem n yisem bu+isem→ buḥalu
URI
https://dl.ummto.dz/handle/ummto/2230
Collections
Département de langue et Culture Amazighes [4]
Votre commentaire s'affichera sur cette page après validation par l'administrateur.
Ceci n'est en aucun cas un formulaire à l'adresse du sujet évoqué,
mais juste un espace d'opinion et d'échange d'idées dans le respect.
Nom & prénom
email : *
Ville *
Pays : *
Profession :
Message : *
(Les champs * sont obligatores)